Apel Umiastowskiego – w nocy z 6 na 7 września 1939 roku pułkownik Roman Umiastowski, szef propagandy Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego, wygłosił w radio przemówienie, w którym wzywał mężczyzn zdolnych do walki do opuszczenia Warszawy w celu utworzenia nowej linii obrony na wschód od Wisły. Ochotnicy mieli zostać uzbrojeni i wcieleni do armii. Osoby, które podporządkowały się apelowi, utknęły na drogach wśród tłumu cywilnych uciekinierów. Apel spowodował również panikę wśród pozostałych w Warszawie ludzi, sugerował bowiem, że stolica zostanie oddana Niemcom bez walki.
Hasło powstało w ramach projektu Zapisywanie świata żydowskiego w Polsce, którego autorką jest Anka Grupińska, znana polska dziennikarka i pisarka, specjalizująca się w najnowszej historii Żydów polskich. Projekt ten, zainicjowany w 2006 roku przez Muzeum Historii Żydów Polskich, polega na rejestrowaniu rozmów z polskimi Żydami wszystkich pokoleń.
