Polityka II RP wobec mniejszości narodowych – politykę Polski wobec mniejszości narodowych określały prawnie dwa dokumenty: tzw. traktat mniejszościowy podpisany 18 czerwca 1919 roku w Wersalu oraz Konstytucja RP z 17 marca 1921 roku.

Traktat mniejszościowy przyznawał mniejszościom narodowym prawo do zakładania szkół i innych instytucji (np. społecznych) we własnym języku, zobowiązywał państwo do finansowania szkół publicznych w językach mniejszości, a także respektowanie zwyczajów religijnych, m.in. szabatu. W przypadkach łamania traktatu, pokrzywdzeni mogli odwoływać się do Ligi Narodów.

Konstytucja marcowa w artykule 111 zrównywała wobec prawa wszystkich obywateli Polski bez względu na wyznanie, język i narodowość: Wszystkim obywatelom poręcza się wolność sumienia i wyznania. Żaden obywatel nie może być z powodu swego wyznania i przekonań religijnych ograniczony w prawach, przysługujących innym obywatelom. W ślad za tym nowa konstytucja dawała prawo do własnych organizacji w ramach samorządu terytorialnego (art. 110). W artykule 113 natomiast, pozwalała wszystkim wyznaniom na publiczny kult oraz nabywanie przez związki religijne majątków. Artykuł 109 konstytucji likwidował z kolei ustawy dyskryminacyjne państw zaborczych. W artykule 114 zastrzeżona została jednak nadrzędność rzymskiego katolicyzmu:  Wyznanie rzymsko-katolickie, będące religią przeważającej większości narodu, zajmuje w Państwie naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań.

W praktyce ustawy dyskryminacyjne odziedziczone po zaborcach zostały zniesione dopiero w 1931 roku. Parlament nigdy nie uchwalił ustaw wykonawczych dotyczących tworzenia samorządowych organów mniejszości narodowych. Nie powstały też szkoły w językach mniejszości finansowane przez państwo. Z biegiem czasu polityka państwowa stawała się coraz bardziej nacjonalistyczna. Na Kresach Wschodnich prowadzono intensywną polonizację, utrudniając powstawanie organizacji mniejszości, sprowadzając polskich osadników wojskowych, ograniczając dostęp do wyższych uczelni Żydom, Białorusinom czy Ukraińcom.

Sytuacja Żydów uległa znacznemu pogorszeniu po śmierci Józefa Piłsudskiego. W 1936 roku uchwalono ustawę ograniczającą ubój rytualny (co było pogwałceniem zobowiązań o tolerancji religijnej). Krzywdzące zarządzenia stosowano także na uczelniach wyższych. Co prawda nigdy nie zrealizowano projektów ustawodawczego wprowadzenia numerus clausus, ale zasada ta działała, ograniczając Żydom dostęp do szkół wyższych oraz wolnych zawodów. Funkcjonowały także  getta ławkowe. 

Bibliografia

• Internetowy System Aktów Prawnych [online] http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19210440267 [dostęp: 10.03.2021].