– wschodnie i północne tereny Niemiec włączone do Polski po II wojnie światowej w następstwie porozumienia Stanów Zjednoczonych, ZSRR i Wielkiej Brytanii, zawartego podczas konferencji w Poczdamie (lipiec–sierpień 1945 r.). Ziemie Odzyskane obejmowały tereny dużej części Śląska, ziemi lubuskiej, Pomorza Zachodniego ze Szczecinem, Pomorza Wschodniego z Gdańskiem oraz południowej części Prus Wschodnich, czyli Warmię i Mazury; łącznie 102 855 km2. Termin „Ziemie Odzyskane” został upowszechniony przez władze komunistyczne w drugiej połowie lat 40. XX w. na potwierdzenie tezy o odzyskaniu przez Polskę prastarych ziem słowiańskich (piastowskich), przejętych i zgermanizowanych w wyniku wielowiekowego podboju.
Zamieszkujący te ziemie Niemcy zostali wysiedleni, a ich miejsce zajęli przesiedleńcy i ludność napływowa. Podczas działań wojennych uciekło lub zostało ewakuowanych z Ziem Odzyskanych ok. 5 mln Niemców. W latach 1945–1950 wysiedlono ok. 3,5–4 mln ludności niemieckiej; w ich miejsce osiedliło się w latach 1945–1948 ok. 4,8 mln Polaków. Na Ziemiach Odzyskanych (głównie Górny Śląsk, Warmia i Mazury) pozostał ok. 1 mln ludności autochtonicznej. W 1949 r. ludność Ziem Odzyskanych składała się w 48% z przesiedleńców z innych regionów Polski, 27,7% – z repatriantów z ZSRR, 19,7% stanowili autochtoni, a 3,8% – reemigranci z innych państw (m.in. z Francji, Jugosławii). Wśród osadników, zwłaszcza na Dolnym Śląsku, było wielu Żydów. W połowie 1946 r. mieszkało ich tam 90 tys.; był to wówczas największy ośrodek osadnictwa żydowskiego w Polsce.
Administrację polską na Ziemiach Odzyskanych tworzono od marca 1945 roku. Między listopadem 1945 a styczniem 1949 r. administrację Ziem Odzyskanych sprawowało Ministerstwo Ziem Odzyskanych. Władze polskie przeprowadziły szeroką kampanię propagandową dowodzącą polskości Ziem Odzyskanych i podjęły liczne inicjatywy mające na celu wyrugowanie niemieckiej tożsamości z nowo przyłączonych terenów, m.in. poprzez polonizowanie miejscowych nazw i niszczenie wszelkich śladów niemieckiej obecności. Dewastację niemieckiego mienia rozpoczęła wkraczająca na te tereny Armia Czerwona. Kontynuowano ją w początkowym okresie administracji polskiej w ramach wywózki majątku ruchomego do ZSRR oraz masowej grabieży (tzw. szabru), w której uczestniczyła ludność napływowa. Jednym z powodów, dla których Polacy uczestniczyli w niszczeniu i rozkradaniu pozostawionego niemieckiego mienia była niepewność jutra. Wielu nie wierzyło, że nowo utworzone granice zostaną utrzymane, obawiano się również wybuchu kolejnej wojny światowej. Przynależność Ziem Odzyskanych do Polski jeszcze przez długie lata była niepewna. W 1950 r. nową granicę wschodnią uznała Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD), a dopiero w 1970 r. zrobiła to Republika Federalna Niemiec (RFN). Ustalenia dotyczące przynależności Ziem Odzyskanych do Polski zostały potwierdzone po zjednoczeniu Niemiec w 1990 roku.
Treść hasła została przygotowana na podstawie materiałów źródłowych PWN oraz przy wykorzystaniu hasła stworzonego w ramach projektu „Zapisywanie świata żydowskiego w Polsce”, którego autorką jest Anka Grupińska, znana polska dziennikarka i pisarka, specjalizująca się w najnowszej historii Żydów polskich. Projekt ten, zainicjowany w 2006 r. przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, polega na rejestrowaniu rozmów z polskimi Żydami wszystkich pokoleń.
