Żydowskie Towarzystwo Literacko-Muzyczne „Hazomir” w Będzinie – powstało w 1908. Na jego czele stał Salomon Gutman. Posiadało chór pod dyr. S. Lustiga do 1914. Dyrygentami orkiestry byli M. Bensman, Izaak Klibański i L. Kopf. Towarzystwo reaktywowano w 1918, ale już bez orkiestry.

„Teater Welt” 1908 nr 8; M. Pawlina-Meducka, Kultura Żydów województwa kieleckiego (1918–1939), Kielce 1993; W. Jaworski, Legalne życie społeczne Żydów w Zagłębiu Dąbrowskim do 1914 r., [w:] Materiały IV Sesji Zagłębiowskiej, Sosnowiec 2005.

L.T. Błaszczyk, „Żydzi w kulturze muzycznej działający na ziemiach polskich w XIX i XX wieku”, książka wydana dzięki wsparciu udzielonemu przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego  oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.