Żydzi zaczęli osiedlać się w Nałęczowie w XIX w,, wraz z rozwojem miasteczka jako ośrodka letniskowego i sanatoryjnego. Większość rodzin utrzymywała się z handlu oraz z obsługi ruchu turystycznego, świadcząc usługi m. in. dla licznych przybywających do uzdrowiska kuracjuszy wyznania mojżeszowego. Pracowało tu także kilku żydowskich lekarzy opiekujących się wczasowiczami. Pod koniec I wojny światowej w Nałęczowie mieszkało około 270 Żydów; należy przypuszczać, że ich liczba wzrosła w okresie międzywojennym.

Choć Niemcy zajęli Nałęczów już w połowie września 1939 r., nie stacjonowali oni w samej osadzie. W Nałęczowie nie zostało utworzone zamknięte getto, a warunki życia żydowskich mieszkańców były – w porównaniu z innymi miejscowościami – początkowo stosunkowo dobre. Wiosną 1942 r. przywieziono tu jednak grupę ponad 1 tys. Żydów wysiedlonych ze Słowacji. Część z nich, głównie młodzi i silni mężczyźni, została przymusowo zatrudniona w obozach pracy w okolicznych miejscowościach, pozostałych zaś przewieziono z Nałęczowa do getta w Opolu Lubelskim. W samym Nałęczowie istniał także niewielki obóz pracy, działający aż do listopada 1943 roku. Pracowało w nim około 400 Żydów, m. in. osoby przesiedlone tu ze Słowacji i Austrii, które były zatrudniane głównie w rolnictwie. Wiosną 1942 r. Nałęczów stał się punktem koncentracji Żydów z Kurowa, Markuszowa i innych okolicznych miejscowości, a także ośrodkiem tranzytowym dla Żydów wywożonych do obozów zagłady usytuowanych we wschodniej Polsce.

W maju 1942 r. wszyscy przebywający w Nałęczowie Żydzi zostali wywiezieni do obozu zagłady w Sobiborze.

Nota bibliograficzna

• Kubiszyn M., Nałęczów, [w:] Śladami Żydów. Lubelszczyzna, Lublin 2011, ss. 294–295.
• Naleczow, [w:] Encyclopaedia of Jewish Communities Poland, t. 7: Lublin, Kielce districts, red. A. Wein, Jerusalem 1999, s. 320.
• Nalenczow, [w:] The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, red. S. Spector, G. Wigoder, t. 3, New York 2001, s. 871.