Marchołt – bohater podań żydowskich i apokryficznej opowieści o biblijnym królu Salomonie. Marchołt, chytry prostak, prowadząc dialog z władcą, niejednokrotnie udowadnia wyższość zdrowego „chłopskiego” rozsądku nad subtelnymi racjami mędrca. W V–XII w. dialog miał charakter poważny, z czasem zmienił się w humorystyczny. W literaturze polskiej motyw podjęty przez Jana z Koszyczek w przełożonych z łaciny Rozmowach, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprośnym (1521), często pojawiał się w utworach z początku XVII w., m.in. w satyrze Jana Jurkowskiego Poselstwo z Dzikich Pól (1606). Później znany głównie dzięki misterium Jana Kasprowicza Marchołt gruby a sprośny... (1920), a także z pogłosów w literaturze ludowej.

© Treść hasła pochodzi z serwisów wiedzowych PWN; zobacz sam: Encyklopedia PWN, Słowniki języka polskiego i Słowniki obcojęzyczne.