Pierwsze wzmianki o istnieniu Jarczowa (Konwicy)[1.1] pochodzą z 1487 r. W 1569 r. współwłaścicielem wsi był Andrzej Jarczowski. Jarczów znajdował się w posiadaniu rodziny Jarczowskich do poł. XVIII w. W poł. XVIII w. nowym właścicielem osady został Maurycy Kurdwanowski – rotmistrz królewski i starosta bełski. Z jego inicjatywy Jarczów uzyskał w 1755 r. prawa miejskie[1.2].

W 1772 r. Jarczów znalazł się w zaborze austriackim. W 1809 r. w Księstwie Warszawskim, a od 1815 r. wszedł w skład Królestwa Polskiego[1.3].

W XVIII i XIX wieku Jarczów, którego większość mieszkańców stanowili Żydzi, rozwijał się jako niewielki ośrodek handlowo-rzemieślniczy. Druga połowa XIX stulecia przyniosła stopniowy upadek miasta, które w 1841 r. zostało niemal doszczętnie zniszczone w wyniku pożaru.

W 1841 r. wielki pożar zniszczył miasto. W 1846 r. właścicielem Jarczowa został hrabia O’Donnel[1.4], który na stałe przebywał w Wiedniu. Jego plenipotentem był hrabia Łoś. Po 1850 r. właścicielami miasta zostali Makomascy.

Podczas powstania styczniowego, w nocy z 24 na 25 X 1863 r. w Jarczowie doszło do zaciętej walki pomiędzy oddziałem konnym powstańców pod dowództwem majora Czyżewicza a kozakami. Oddziały kozackie poniosły w tej walce klęskę[1.5].

W 1869 r. Jarczów utracił prawa miejskie[1.6]. Mimo to w Jarczowie w dalszym ciągu istniała kancelaria gminna.

Na początku XX wieku, z inicjatywy ówczesnego właściciela dóbr – Kazimierza Ligowskiego, w Jarczowie osiedliła się znaczna grupa galicyjskiej ludności wyznania katolickiego. Po I wojnie światowej w osadzie powstała 1 klasowa szkoła polska. Początkowo znajdowała się w budynku prywatnym oraz uczył w niej tylko jeden nauczyciel – Kazimierz Chmielowski[1.7]. Dzięki staraniom Kazimierza Ligowskiego w okresie międzywojennym w Jarczowie wybudowany został nowy budynek szkoły, budynek urzędu gminy oraz młyn. Był to okres ożywienia gospodarczego miejscowości.

Po I wojnie światowej Jarczów pozostawał niewielką miejscowością zamieszkałą przez ludność zróżnicowaną pod względem etnicznym i wyznaniowym – Polaków – katolików, prawosławnych Ukraińców oraz Żydów.  W Jarczowie działał młyn parowy i liczne sklepy, zaś w Kolonii Jarczów funkcjonowała cegielnia.

Po wybuchu II wojny światowej, 23 września 1939 r. pod Jarczowem trwały zacięte walki polsko-niemieckie. W dniach 22–24 maja 1941 r. hitlerowcy rozstrzelali 13 mieszkańców Jarczowa. W lipcu 1943 roku, po wymordowaniu ludności żydowskiej, Niemcy wysiedlili wszystkich pozostałych mieszkańców osady, a ich miejsce zajęli koloniści niemieccy. Wieś została wyzwolona spod okupacji niemieckiej 21 VII 1944 roku.

 

Drukuj
Przypisy
  • [1.1] S. Warchoł, Nazwy miast Lubelszczyzny, Lublin 1964, s. 80.
  • [1.2] M. Bury, Na skrawku wschodnich rubieży, Jarczów 2006, s. 38.
  • [1.3] Jarczowski Zeszyt Historyczny, Pismo Publicznego Gimnazjum w Jarczowie, marzec 2001, s. 3.
  • [1.4] Małe ojczyzny w Unii Europejskiej, Przewodnik, s. 117.
  • [1.5] Małe ojczyzny w Unii Europejskiej, Przewodnik, s. 118
  • [1.6] M. Bury, U źródeł i brzegów Szyszły, Tomaszów Lubelski 2001, s. 23.
  • [1.7] Małe ojczyzny..., s. 119.