Pierwszy cmentarz żydowski w mieście założono w 1814 r. na Przedmieściu Wrocławskim. Miał powierzchnię 5,70 ha[1.1]. W związku z budową kolei wrocławsko-międzyleskiej jego część została wywłaszczona, za co gmina żydowska otrzymała kwotę 3600 talarów. Funkcje grzebalne pełnił także po 1945 roku. Cmentarz został zlikwidowany w latach 60. XX w., w trakcie budowy osiedla mieszkaniowego XX-lecia. Obecnie zachowała się jedynie niezabudowana część terenu grzebalnego, położona na skrzyżowaniu ulic Wrocławskiej i B. Głowackiego[1.2].

We wspomnieniach Leszka Nowaka, mieszkańca Ząbkowic Śląskich, cmentarz zapisał się następująco:

Byłem tam ostatni raz na pogrzebie krawca pana Zajdena – dobrego znajomego mojego ojca. Było to bodaj w połowie lat 50. XX w. Pan Zajden osierocił wtedy żonę i córeczkę Regińcię. Mała miała zespół Downa i była bardzo pogodnym dzieckiem. Obydwie opuściły potem Ząbkowice Śląskie i przeniosły się do Wrocławia, gdzie sporadycznie je widywałem. Jednak mylę się, byłem tam raz jeszcze i z tego ostatniego pobytu zachowałem pamiątkę w postaci fotografii. Nie byłem wtedy sam ale razem z Januszem Kopćem i z Dobrosławą Sokołowską – moimi szkolnymi kolegami. Pokazywałem im wtedy grób naszego znajomego i właśnie przy nim zrobiliśmy pamiątkowe zdjęcie. Gdy następnym razem około 1970 r. odwiedziłem Ząbkowice, ku memu wielkiemu zdumieniu skonstatowałem, że cmentarza już nie ma[1.3].

Drukuj
Przypisy
  • [1.1] Ząbkowice Śląskie, Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego [online] http://fodz.pl/?d=10&id=162&l=pl [dostęp: 11.12.2014].
  • [1.2] Borkowski M., Kirmiel A., Włodarczyk T., Śladami Żydów: Dolny Śląsk, Opolszczyzna, Ziemia Lubuska, Warszawa 2008, s. 61.
  • [1.3] Cyt. za: Bielawski K., Madej P., Ząbkowice Śląskie, Kirkuty – cmentarze żydowskie w Polsce [online] http://www.kirkuty.xip.pl/zabkowice_slaskie.htm [dostęp: 11.12.2014].