Rotszyld, właśc. Rothschild – rodzina żydowskich magnatów finansowych. Majer Amschel (23.02.1744–19.09.1812) w 1766 r. założył dom bankowy we Frankfurcie nad Menem, wkrótce zaangażowany w operacje finansowe w całej Europie. Jego syn, Amschel Meyer (12.06.1773–06.12.1855), odziedziczył firmę rodzinną, pozostali synowie założyli własne banki: Salomon (09.09.1774–27.07.1855) – w Wiedniu, Nathan Meyer (16.09.1777–28.07.1836) – w Londynie, Karl (24.04.1788–10.03.1855) – w Neapolu, Jakob (15.04.1792–15.11.1868) – w Paryżu. Ich dorobek pomnażali spadkobiercy. Do robienia interesów Rothschildowie wykorzystali skutecznie czasy rewolucji francuskiej 1789–1799, wojen napoleońskich i rozwijającego się kapitalizmu. Od kongresu wiedeńskiego w 1815 r. opanowali sferę udzielania pożyczek rządom zadłużonych państw. Lokowali kapitały w przemyśle i górnictwie, finansowali pierwsze koleje państwowe (głównie we Francji i Austrii) i budowę Kanału Sueskiego, wspierali osadnictwo żydowskie w Palestynie. Wywierali znaczny wpływ na rozwój gospodarczy i politykę państw europejskich. Byli mecenasami kultury i nauki, łożyli wielomilionowe sumy na działalność charytatywną i społeczną, przekazali instytucjom publicznym dziesiątki tysięcy dzieł sztuki. W 1822 r. otrzymali od cesarza Franciszka I tytuły baronów. Wraz z rozwojem wielkiego przemysłu i banków Rothschildowie utracili dominujące znaczenie. Po 1870 r. istotne pozycje zachowali jedynie w Wielkiej Brytanii i Francji. Zaprzestały działalności ich banki: w 1861 r. w Neapolu, w 1901 r. we Frankfurcie nad Menem, w 1931 r. w Wiedniu, w 1982 r. upaństwowiono bank Rotszyldów w Paryżu. Istnieją jeszcze banki Rotszyldów w Londynie i Genewie.

Bibliografia:

• Bouvier J., Les Rothschild, Bruxelles 1992.
• Die Rothschilds, t. 1–2, red. G. Heuberger, Frankfurt am Main 1994.
• Lottman H.R., Powrót Rothschildów, Warszawa 1998.

© Treść hasła pochodzi z serwisów wiedzowych PWN; zobacz sam: Encyklopedia PWN, Słowniki języka polskiego i Słowniki obcojęzyczne.